Alles over scaphopoda!

Geplaatst op 8-2-2019 door Ibe van Oort

Alles over scaphopoda!

Deze week alles over de scaphopoda! Deze mollusken zijn bekend onder vele namen; olifantstandjes, tandschelpen en stoottandjes. Dus ik houd het voor het gemak op de Latijnse naam dan leren jullie het in één keer goed.

Taxonomie

Er zijn zo’n 350 soorten scaphopoda verdeeld over slechts 2 ordes en 13 families. Eén van de grootste verschillen tussen de 2 ordes de; Gadilida en Dentaliida is dat de Gadilida meestal vrij glad zijn waardoor zij zich makkelijk door de bodem kunnen bewegen om zo te ontsnappen aan roofdieren. Dentaliida aan de andere kant hebben sterk geribbelde en ruwe schelpen, wanneer zij trillingen waarnemen is hun reactie het totaal bevriezen van het lichaam. Dit maakt ze moeilijker waarneembaar voor eventuele roofdieren.

* Foto 1; Dentalium elephantium een bijzonder groote scaphopoda, de naam komt natuurlijk van het fijt dat de schelp op de slachtand van een olifant lijkt.
* foto 2; Antalis panorma dit is voor europa de aller grootste soort.

Anatomie

Scaphopoda hebben een smalle schelp die eigenlijk als een soort buis gezien kan worden. Zij leven bijna helemaal begraven in het sediment van uitsluitend marine leefmilieus. De kop van het dier is altijd naar beneden gericht ook de voet zit ook aan deze kant wat het dier in staat stelt om te graven. De tentakels rond de voet worden captacula genoemd. Deze zeven door het sediment en brengen stukjes voedsel (veelal foramiferen) naar de mond. Scaphopoda hebben geen kieuwen maar het gehele lichaam kan zuurstof uit het water halen. Het zenuwstelsel van de scaphopoda is ongeveer gelijk met het zenuwstelsel van de gastropoden (slakken).

Determinatie

De determinatie van scaphopoda is erg ingewikkeld omdat er word gekken naar bijvoorbeeld de kromming van de schelp, de groeven in de schelp en andere uiterlijke kenmerken. Toch is het verschil vaak maar lastig te zien, als je het al weet….

Fossil record

De oudst bekende scaphopoda stammen uit het laat cambrium ongeveer 500 miljoen jaar terug. Er zijn ongeveer 300 soorten fossielen scaphopoda bekend. Deze soorten worden niet mee gerekend bij de eerste 350 moderne soorten.

Nederlandse soorten

Ook in de Nederland zijn er twee moderne soorten scaphopoda bekend dit zijn; Antalis entalis en Antalis vulgaris.

* De beide Nederlandse soorten, de exemplaren komen weleenswaar niet uit nederland, maar het gaat om het idee.

Foto’s

Een kort blogje vandaag dus daarom weer een leuke serie foto’s van verschillende scaphopoda uit mijn eigen collectie ter afsluiting, tot volgende week!