Geologische tijdschaal (6) : Carboon

Geologische tijdschaal (6) : Carboon

We zijn inmiddels alweer in het carboon aangekomen, het tijdperk van de reuzen insecten en enorme pakken steenkool! Het carboon duurde van 358,9 tot 298,9 miljoen jaar gelden. Meer weten lees dan snel de rest van het blog.

Naamgeving

De naam carboon komt van het woord carbon = steenkool. Een heel groot deel van alle steenkoolafzettingen zijn namelijk afkomstig uit het carboon. De Engelse geoloog William Conybeare en William Phillips kwamen met de Engelse benaming Carboniferous = steenkoolhoudend. we verdelen het carboon onder in het missisipiaan en het pennsylvaniaan.

Flora en fauna

De tropen zijn inmiddels bedekt met dichte bossen moerassen en ondiepe maar warme zeeën. De eerste reptielen doen hun entre en zoals al even vernoemd de insecten werden in dit tijdperk echte reuzen! Dit was waarschijnlijk te danken aan een hoger zuurstofgehalte dan tegenwoordig.  Ook verschenen in dit tijdperk de aller eerste zaadplanten. Ook worden in dit tijdperk de boomvarens belangrijke flora. De enorme steenkoollagen zoals wij die kennen bestaan voornamelijk uit deze planten. Met genera als bijvoorbeeld silgillaria en calamites. Onderwater waren eerder enorme massa extincties geweest. Dit boot ruimte aan andere organisme om verschillende niches op te vullen. De stekelhuidigen maakte hier gebruik van en kregen een veel hogere diversiteit. Ammonieten zijn zich aan het ontwikkelen, maar trilobieten nemen helaas gestaag in soorten aantallen af. De placodermen (pantservissen) uit het devoon maakte plaats voor een nieuwe groep roofdieren, de kraakbeenvissen (haaien). Een goed voorbeeld van carbonische haaien zijn het genus stetachantnus.

Klimaat

Tijdens het carboon lag het zuurstof gehalte in de lucht vele malen hoger. Dit is o.a. mogelijk door de opkomst van de vele bossen en wouden in het tijdperk. Dit had een aantal zij effecten, niet alleen waren de bossen door het hoge zuurstof gehalte gevoelig voor enorme bosbranden. Maar ook de insecten werden hierdoor immens. Dit komt omdat insecten ademen via buisjes die verspreid zijn over hun hele lichaam. Wanneer er meer zuurstof is zijn insecten instaat om vele male groter te groeien. Zo zijn er enkele reusachtige libelles (meganeura), duizendpoten (Arthropleura) en enkele andere giganten gevonden in de steenkool lagen.

Nederland

Ook Nederland heeft afzettingen uit het carboon, met name in zuidelijk Limburg. Lange tijd is de Steenkool belangerijk geweest voor de Nederlandse economie, vandaag de dag echter zijn de mijnen als De Hendrick, Emma en zo nog een paar gesloten.