Alles over fossiele zoogdieren!

Geplaatst op 23-2-2019 door Ibe van Oort

Alles over fossiele zoogdieren!

Een uiteenlopende diergroep waar ook wij toe behoren. Ook zijn zoogdieren rijk vertegenwoordigt in het fossil-record, daarom wil ik deze week graag extra aandacht besteden aan deze bijzondere diergroep.

Eigenschappen

Alle dieren binnen deze diergroepen hebben specifieke eigenschappen waardoor zij zoogdier genoemd mogen worden. Zo zijn het altijd warmbloedig gewervelde dieren. Met een lichaamsbekleding van haar of beginselen hier van, ook geven zij moedermelk aan hun jongen. Een ander feitje bij zoogdieren is dat zij samen met de beenvissen tanden hebben die niet identiek zijn aan elkaar.

* Foto 1 : Dolfijnenwervel uit het eoceen/mioceen van Mill, Nederland
* Foto 2 : Tussenschijf van een dolfijn uit het eoceen/Mioceen van mill, Nederland

Taxonomie

Monotremata (eierlegende zoogdieren)

Monotremata

Marsupialia (Buideldieren)

Didelphimorphia (Opossums)
Microbiotheiria
Dasyuromorphia (Roofbuideldieren)
Notoryctidae
Peramelemorphia (Insectenetende buideldieren)
Diprotodontia (Kangaroes, Wallabies, Koala’s, Wombats)

Placentale zoogdieren (Levendbarende zoogdieren)

Afrosoricida (Tenrecs & Goudmollen)
Macroschelidea (Olifantspitsmuizen)
Tubulidentata (Aardvarken)
Hyracoidea (Klipdassen)
Proboschidae (Slufdieren)
Sirena (Zeekoeien & Lamantijnen)
Lagomorpha (Haasachtigen)
Rodentia (Knaagdieren)
Schandentia (Toepaia’s)
Dermoptera (Colugos)
Primates (Aapachtige)
Eulipotyphla (Insecteneters)
Chiroptera (Vleermuizen)
Cetartiodactyla (Evenhoevigen en Walvissen)
Perisodactyla (Onevenhoevige)
Pholidota (Pangolins)
Carnivora (Roofdieren)
Cingulata (Schubdieren)
Pilosa (Miereneters & Luiaards)

Fossielen

Als het gaat om fossielen vinden we vaak alleen botten en tanden terug. Dit omdat deze beiden zeer hard zijn, wat weer zorgt voor een vaak uitstekende preservatie. Identificatie van individuele botten en is tanden lastig maar zeker niet onmogelijk.

* Foto 1 : Squalodon (dolfijn) tand uit het neogeen van antwerpen.
* foto 2 : Paardenkies mid. pleistoceen 2e Maasvlakte, Nederland. (eigen vondst)

Evolutie

Zoogdieren zijn voortgekomen uit zoogdierachtige reptielen die in het perm zijn ontstaan. Bijna 220 miljoen jaar geleden in het laat trias waren er de eerste echte zoogdieren. In het cenozoicum na het uitsterven van de dinosauriërs kwam deze groep pas echt op gang. Niet alleen ontstonden er de meest bizarre beesten, ook waren er nieuwe reuzen. Sommige van die reuzen leven vandaag de dag nog steeds. Op het land spreken we dan over de olifanten, maar in zee zijn het de walvissen die een enorme omvang bereiken. En de blauwe vinvis behoort zelfs tot de allergrootste dieren die ooit op deze planeet hebben geleefd.